Tam i z powrotem, czyli przygoda z Linuksem po niemiecku

Kiedy w okolicach roku 2008 w sieć gruchnęła wiadomość, że niemieckie Ministerstwo Spraw Zagranicznych rozpoczęło migrację swoich komputerów na Linuksa, zapanowała ogólna radość i inne formy zadowolenia z zajęcia kolejnego przyczółka wyszarpanego z pazernych szponów wiodącego systemu.

Mijały miesiące, świat zmieniał kolory, recesja trzęsła gospodarką, ziemia ludźmi, wichury dachami… I w natłoku codziennych trosk niewielu pamiętało o odważnym posunięciu małego ministerstwa. Można rzec, zostało one pozostawiane same sobie. Trwało dzielnie pod naporem przewracających się kart historii, aż nagle w lutym 2011 roku w świat popłynęła kolejna informacja – niemieckie Ministerstwo Spraw Zagranicznych rozpoczęło migrację swoich komputerów na Windowsa.

Dlaczego wracam do tego tematu, gdy już większość z nas zapomniała o gorzkim smaku tej porażki? Albowiem na forach i w wielu innych miejscach o przyczynach niepowodzenia tego wdrożenia (Linuksa i innych programów OpenSource) wypowiadało się wielu fachowców, znawców, wizjonerów, fanatyków – lecz chyba ani razu nie pojawił się głos strony najbardziej zorientowanej w kulisach tej przygody. Bo oto dopiero niedawno niemieckie MSZ rozwinęło swoją wersję przyczyn powrotu do systemu Windows.

Jak powiedziała pewna mądra osoba, ‘człowiek uczy się na błędach’. Jeżeli zatem prześledzić wyjaśnienia MSZ – co poszło nie tak?

wolne oprogramowanie nie jest bardziej bezpieczne niż oprogramowanie własnościowe

Prawdę mówiąc, nie wiadomo jak to rozumieć. Bo być może nie jest to odkrywcze, ale na świecie nadal istnieją ludzie, którzy uważają, że Linux równa się zero problemów z bezpieczeństwem (danych, systemu, czegokolwiek). Nie dopuszczają do siebie myśli, że przed komputerem może siedzieć zwykły (…) i np. będzie w stanie usunąć cały swój katalog domowy z dokumentami i resztą. Jednak gdy spojrzeć w stronę zagrożeń generowanych przez ‘złych’, to rozprzestrzenianie niechcianego kodu na Linuksie wymaga fachowej wiedzy i kilku godzin szkoleń (użytkowników). Przypuszczalnie w MSZ problemy były z pierwszym typem szkodników.

open source będzie prawdopodobnie “nadal stosowane wszędzie tam, gdzie ma to sens technologicznie i ekonomiczny” – głównie na zapleczu technicznym i odpowiedzialnym za ochronę infrastruktury sieciowej

Zdziwiłbym się, gdyby było inaczej. Jednak to kolejny kubeł zimnej wody – Linux powstał jako system ‘sieciowy’ i gdy odciążyć go z tego całego desktopowego wygodnictwa (X’y, sterowniki graficzne, automagiczne wykrywanie sprzętu, itp), to robi się całkiem całkiem użyteczny.

decyzję o migracji z powrotem do Windows oparto na “licznych skargach użytkowników nt. funkcjonalność, łatwość obsługi, braku integracji i niewystarczające interoperacyjności rozwiązań open source

Kwintesencja problemów i główny wyznacznik sukcesu Linuksa pomiędzy takimi twardzielami jak ja, czy widz z drugiej strony monitora. Pracownik oczekuje otrzymać w pracy stosowne narzędzia – jeżeli ma pisać pisma długopisem, nie będzie się doktoryzował nt. rodzajów wkładów, konsystencji tuszu, lub czy sprężynka od wyłącznika ma być zwijana w lewo, czy w prawo. Siada, bierze narzędzie i pracuje. Podobnie z komputerem – ma działać. ‘Zaraz, zaraz – od spraw technicznych i doprowadzania narzędzi do stanu używalności powinien być w każdym urzędzie informatyk!’. Racja…

wysokie koszty obsługi generowane przez utrzymanie własnej dystrybucji Linuksa były jednymi z podstawowych problemów

Boli, prawda? Co z tego, że mamy setki dystrybucji, skoro żadna nie jest przeznaczona dla zwykłego odbiorcy końcowego. W każdej jest jakiś ‘smaczek’, przez który trzeba niektóre rzeczy strugać w terminalu. Konfigurować z palca. Czytać logi. Drżeć przed podłączeniem nowego sprzętu. Nic zatem zdrożnego w tym, że MSZ postanowił wypracować swój spójny schemat dystrybucji, który umożliwiłby szybsze diagnozowanie lub usuwanie problemów, standaryzowałby wygląd (?), zestaw aplikacji (?), narzędzia konfiguracyjne (?). Co z tego, skoro rozwój Linuksa to ciągła rewolucja…

Zażegnywanie “ryzyku poważnych braków funkcjonalnych i bezpieczeństwa” spoczywało wyłącznie na departamencie IT Ministerstwa Spraw Zagranicznych, zatem “tylko te aktualizacje były wdrażane, z których korzyści były większe niż odpowiadający wdrożeniu wysiłek i ryzyko”. W rezultacie, niektórzy użytkownicy pracowali z wersjami programów sprzed kilku lat – nawet te powszechnie używane jak Firefox i OpenOffice

Komu system się nie wysypał po aktualizacji sterowników graficznych, Gruba, menadżera logowania, jakiegoś programu (stare konfigi), ręka w górę (o ile ktoś używa Linuksa dłużej niż rok). To też się może stać nocnym koszmarem każdego administratora obsługującego taką farmę pudeł do pracy.

Według niemieckiego rządu, migracja z powrotem do systemu Windows pozwoli zaoszczędzić pieniądze, gdyż nie będzie dalszych konserwacji systemu Linux i kosztów rozwoju sterowników

Nieco pokrętne tłumaczenie, bo Windowsy same z siebie też działają zwykle do pierwszego problemu. Co się tyczy samodzielnego pisania sterowników…

Tak, te wszystkie powyższe argumenty sprowadzają się do jednego – tak długo jak Linux nie trafi do masowego odbiorcy, tak długo doprowadzanie systemu do stanu używalności (sterowniki, konfiguracja) to będzie walka ze smokiem z odrastającymi głowami. Zetniesz jedną, dwie odrosną – z tatuażem ‘Problem’ na czole. O ile administrator pięciu – dziesięciu stanowisk jest w stanie jakoś to ogarnąć (zna każdy komputer od najmniejszego mikroprocesora), o tyle ‘wielkopowierzchniowe’ wdrożenia nie mają racji bytu bez wsparcia ze strony producentów sprzętu (sterowniki), ustandaryzowanych konfiguratorów, przewidywalnych schematów zachowań systemu i kierunku rozwoju (i wielu innych rozwiązań, także tych niskopoziomowych).

Zawsze można rzucić modne hasło ‘Jak nie chcą i się nie znają, to niech nie korzystają’, ‘Linux nie musi być dla wszystkich’. Wiadomo, my sobie poradzimy, a resztę niech szlag trafi przed tymi Windowsami. Tylko – na ile wystarczy nam zacięcia na dłubanie w systemie, usuwanie ‘michałków’, kompromisów pomiędzy ‘działa, prawie działa, kiedyś zadziała’? Można traktować Linuksa jako wyznacznik swojej ‘inności’, ale co zrobić, gdy ktoś chce po prostu pracować na tym systemie? Oczywiście demonizuję nieco sprawę, bo coraz łatwiej można korzystać z Linuksa – jednak, jak widać w większości przypadków udoskonalenia to sypiące się prowizorki.

Aby nie kończyć kompletnym czarnowidzctwem – jeden z projektów wdrożenia Linuksa w administracji miasta Monachium (w Niemczech, a jakże), powoli ale prze do przodu. Początkiem 2011 roku ogłoszono, że pod kontrolą systemu LiMux działa już 6000 stanowisk i kolejne migracje są w toku (12000 do końca roku 2012). Dlaczego tak wolno, niektórzy się zapytają. Cóż, lepiej wolniej a solidniej, by nie skończyć jak Linux na komputerach niemieckiego MSZ. Poza tym, w przeciwieństwie do nadwiślańskiej potęgi, przynajmniej próbują.

5 komentarzy

  1. Mi się system nie wysypał po aktualizacji. Może raz, ale aktualizowałem z repozytorium w którym paczki nie były podpisane, nie miały opisu zależności, a do tego przed jego aktywacją pojawiło się ostrzeżenie. Korzystałem z niego, bo chciałem zainstalować developerską wersję X-ów. Skoro nie było zależności, to wskazałem nie wszystkie paczki konieczne do instalacji.

  2. Jeżeli chodzi o brak integracji, to jest to największe kłamstwo z jakim się spotkałem. Na Windows oprogramowanie jest jeszcze gorzej zintegrowane(mniej spójne wizualnie na przykład). Jedynie oprogramowanie Microsoftu się jakoś zachowuje.

  3. Nigdy przenigdy mi się nie wysypał system po aktualizacji. Jedynie jeśli grub jest na innym dysku to  trzeba zmienić wpisy (ofc ale kto normalny ma windowsa + 4 linuxy). A korzystam z “feature first” Fedory więc chyba da się zrobić działający system.

    “Liczne skargi użytkowników”… hmm na moje to po prostu zmiana przyzwyczajeń była nie do przeskoczenia dla “pań w okienkach”. Wystarczy tylko trochę pobyć jako informatyk w budynku publicznym aby się przekonać, że 90% pań nie wie co to jest okno, folder i wykonanie najprostszej operacji (np. w konsultacji przez telefon) graniczy z cudem – np. przejście do panelu sterowania.

    “Proszę kliknąć start a potem ustawienia” (gdzie są ustawienia, nie widzę !! … 30s później … a jest jednak). Problemem są ludzie (czy to tych obsługujących sprzęt, jak i tych co nie chcą sterowników pisać bo się nie opłaca, jak i informatyków, którym się nie chce uczyć niczego innego co pokazali na studiach – widziałeś chyba “informatyków” w publicznych urzędach prawda ?)

  4. Mnie się wysypało Ubuntu raz ale to była dosyć głośna wpadka z wadliwą paczką w aktualizacji bodajże xorga (parę wydań temu). Nie miałem jednak nigdy problemów, bo zawsze instalowałem Ubuntu od nowa, po formatowaniu partycji – tylko pliki z /home kopiowałem z backupu.
    Co do meritum – bardzo ważna informacji dlaczego co i jak się nie udało. Za mało tu jednak danych by stwierdzić na ile te problemy były uciążliwe a na ile za takie zostały uznane z potrzeby chwili. Ufam, że to prawda jednakże pewne statystki (zgłaszanych usterek itp.) bardzo by sprawę rozjaśniły. Swoją drogą, każdy, któremu rozwój desktopowego Linuksa leży na sercu powinien uważnie zapoznać się z wykładami z cyklu: Desktop Linux Sucks, And What We Can Do About It, o czym ostatnio też przypominałem na Ubuntucentrum.

  5. Samo wysypywanie się Linuksa nie jest już jakimś niepisanym ‘standardem’. Jednak w połączeniu z niektórymi wpadkami ze zamkniętymi sterownikami, bywa różnie. Np. błahostka na moim laptopie – sterownik wl (od Broadcoma) po wyłączeniu przyciskiem karty radiowej i jej ponownym włączeniu nie potrafi jej zainicjować. Trzeba ręcznie ‘odładować’ moduł i załadować ponownie. Można to nawet zautomatyzować – tyle, że dla mnie to nie jest problem, ale ZU polegnie na takiej błahostce. Że nie jest to jakieś koncertowe ‘sypanie’ się z niemożnością uruchomienia systemu? A co komu czasem po komputerze, skoro mu tam internet nie działa…

    Co do danych nt. porażki to faktycznie, podane informacje są nieco ogólnikowo zaserwowane, bez konkretnego wgłębiania się w szczegóły. Przypuszczam, że mocniejsze rozdrabnianie tematu mogłoby wypaść niekorzystnie dla samej organizacji tej migracji (personel IT, założenia, wdrożenia). Gdzieś chyba widziałem też komentarz ludzi zajmujących się takim samym wdrożeniem w Monachium i jednym z zarzutów był brak konsekwencji w migracji NSZ. Czyli tak jakby chcieli stać na suchym lądzie, ale nogi ciągle trzymali we wodzie. Jednak nie spodobała mi się też wypowiedź FSF, że to przypomina ‘ogólny atak na wolne oprogramowanie’ (skąd my to znamy).

    Z wielu pytań jedno wciąż pozostaje otwartym: w co poszło 4.300.000 euro przeznaczone na tę migrację.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Post comment

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.