Terminal pogryzł człowieka: prompt

Prawdziwym mężczyzną (lub kobietą) nie zostaje się z samego faktu użytkowania terminala. Prawdziwy mężczyzna (lub kobieta) sam (lub sama) nagina rzeczywistość enigmatycznego terminala do swoich potrzeb. Na początek zwykle idzie niepozorny prompt, potocznie zwany znakiem zachęty. Niewiele osób zwraca na niego uwagę, przyjmując go za zło konieczne. A tymczasem wespół ze standardową w większości dystrybucji powłoką Bash (choć to cecha nie tylko tej powłoki), może przybierać on nieoczekiwane formy.

Konfigurowanie prompta ma wieloletnią tradycję, choć obecnie odchodzi ona nieco w zapomnienie. Bash na potrzeby różnych działań ma przygotowanych kilka znaczków zachęty – nas interesować będzie ten, którego opisuje zmienna o nazwie PS1 (ale w ten sam sposób możemy modelować pozostałe – PS2 (znak zachęty po złamaniu długiej linii terminala), PS3 (znak zachęty w interaktywnych pętlach wyboru), PS4 (ciąg wyświetlany w trybie debugowania skryptu)). Wszyscy wiemy jak PS1 domyślnie wygląda:

Ponieważ PS1 to nic innego jak zmienna, zapis powyższego w wersji czytelnej dla Basha wygląda po prostu tak:

\[\e]0;\u@\h: \w\a\]${debian_chroot:+($debian_chroot)}\[\033[01;34m\]\u@\h\[\033[00m\]:\[\033[01;34m\]\w\[\033[00m\]\$

Otóż to… Ekhm… O co tu chodzi?

Jak to w życiu bywa, trzeba wiedzieć co z czym połączyć i co gdzie wpisać. Znaczek prompt opisują różne kody specjalne, które odpowiadają za różne systemowe informacje, pozwalają kontrolować kolory, oraz wykonują określone czynności. Nadal też możemy stosować czysty tekst.

Zatem po kolei. Kody specjalne opisujemy w definicji prompta zaczynając od znaczka ‘\’ i:

    \a     an ASCII bell character (07)
    \d     the date in "Weekday Month Date" format (e.g., "Tue May 26")
    \D{format}
           the format is passed to strftime(3) and the result is inserted into the prompt string; an empty format results in a locale-
           specific time representation.  The braces are required
    \e     an ASCII escape character (033)
    \h     the hostname up to the first `.'
    \H     the hostname
    \j     the number of jobs currently managed by the shell
    \l     the basename of the shell's terminal device name
    \n     newline
    \r     carriage return
    \s     the name of the shell, the basename of $0 (the portion following the final slash)
    \t     the current time in 24-hour HH:MM:SS format
    \T     the current time in 12-hour HH:MM:SS format
    \@     the current time in 12-hour am/pm format
    \A     the current time in 24-hour HH:MM format
    \u     the username of the current user
    \v     the version of bash (e.g., 2.00)
    \V     the release of bash, version + patch level (e.g., 2.00.0)
    \w     the current working directory, with $HOME abbreviated with a tilde (uses the value of the PROMPT_DIRTRIM variable)
    \W     the basename of the current working directory, with $HOME abbreviated with a tilde
    \!     the history number of this command
    \#     the command number of this command
    \$     if the effective UID is 0, a #, otherwise a $
    \nnn   the character corresponding to the octal number nnn
    \\     a backslash
    \[     begin a sequence of non-printing characters, which could be used to embed a terminal control sequence into the prompt
    \]     end a sequence of non-printing characters

Powyższe zostało wklejone bez tłumaczenia by uniknąć niedomówienień i sprzeczności w nomenklaturze technicznej. Niestety, językiem komputerów jest język angielski. Kody umożliwiają wyświetlanie konkretnych infomacji, ale co też istotne – określenie, że po danym kodzie nastąpi ciąg znaków niedrukowalnych – czyli kolejne kody lub parametry (sekwencje te rozpoczyna \e[ (lub \033[)). Z grubsza rzecz umując, po podaniu tego kodu możemy zapanować na wyglądem i style prompta (lub jego części). Sekwencja opisująca kolor powinna zaczynać się od \[\e[. Po tym ciągu określamy kolor tła, styl znaków i kolor znaków, ciąg kończymy literą m oraz \]:

Kolor tła:

• 40: Black background
• 41: Red background
• 42: Green background
• 43: Yellow background
• 44: Blue background
• 45: Purple background
• 46: Cyan background
• 47: White background

Styl znaków:

• 0: Normalny tekst
• 1: pogrubienie
• 4: podkreślenie
• 7: inwersja

Kolory znaków:

• 30: Black
• 31: Red
• 32: Green
• 33: Yellow
• 34: Blue
• 35: Purple
• 36: Cyan
• 37: White

I chociaż opis pogrubionego zielonego tekstu na czarnym tle możemy zapisać:

\[\e[40;1;32m\]

… to przyjęło się zapisywać oddzielnie kolor tła i reszty:

\[\e[40m\]\[e[1;32m\]

Jeszcze tu jesteście? W porządku, zatem co wynika z powyższego? Ano to, że możemy pokusić się o pierwsze próby zmiany naszego prompta. Na potrzeby testów wystarczy w linii komend wpisać bezpośrednio zmienną PS1=””, a pomiędzy “” nasz ciąg znaków opisujących prompta. Np:

PS1="\u\w -->"

… co wyświetli nazwę naszego użytkownika, obecny katalog oraz po prostu –>. Proste? Możemy zatem komplikować sprawę dalej. Chcąc pokolorować nazwę użytkownika, dopiszemy:

PS1="\[\e[32m\]\u\[\e[0m\]\w -->"

A czym jest \e[0m (lub \[\e[0m\])? To kod resetujący kolory do wartości systemowych. To dlatego pokolorowana zostanie tylko nazwa użytkownika.

Kolory i kody to nie wszystko, bowiem pewne cechy Basha pozwalają również na wykonywanie poleceń ujętych pomiędzy apostrofami. Przykładem kończącym niech będzie poniższy rebus, wyświetlający dwie linijki zachęty – w jednej informacje o aktualnym katalogu, dacie i wolnej pamięci, w drugiej nazwą hosta i użytkownika:

PS1="┌\[\e[0;34m\][\w]\[\e[0m\]\[\e[0;32m\][\d]\[\e[0m\]\[\e[0;32m\][`free -hm | grep "+" | awk '{print $4;}'` free]\[\e[0m\]\n└\[\e[1;39m\][\h@\u]\[\e[0m\]→"

Zatem, wyrzeźbiliśmy PS1 naszych marzeń, co dalej? Dalej deklaracja PS1= powinna znaleźć się w pliku ~/.bashrc konkretnego użytkownika. Zwykle już tam jest (otwieramy plik do edycji gedit ~/.bashrc):

if [ "$color_prompt" = yes ]; then
    PS1='${debian_chroot:+($debian_chroot)}\[\033[01;32m\]\u@\h\[\033[00m\]:\[\033[01;34m\]\w\[\033[00m\]\$ '
else
    PS1='${debian_chroot:+($debian_chroot)}\u@\h:\w\$ '
fi

Dlaczego warunek, a nie zwykłe przypisanie zmiennej? To sprawdzenie na wypadek terminala bez kolorów – wystarczy, że własne PS1 wstawimy w drugiej linijce. Zapisujemy, gotowe.